Muzyka instrumentalna regionu wieluńskiego

Ludowa muzyka instrumentalna z obszaru ziemi wieluńskiej nie była publikowana, choć warto zaznaczyć, że Oskar Kolberg w tomie 46 Dzieł wszystkich, Kaliskie i Sieradzkie, zapisał kilkanaście melodii skrzypcowych z okolicy Wielunia. Wieluńscy muzycy ludowi grali przede wszystkim do tańca na niezliczonych zabawach, okolicznościowych pograjkach, podczas czynności obrzędowych i zwyczajowych. Stąd wynika pogodny charakter tej muzyki. Często jest to instrumentalna wersja przyśpiewki, którą skrzypek usłyszał na weselu i musiał odegrać. Jedną z podstawowych umiejętności muzyka ludowego jest pojęcie i powtarzanie melodii na instrumencie po jedno razowym jej usłyszeniu od śpiewaka.
Najważniejszą cechą muzyki ludowej jest jej szczerość i spontaniczność
   W obrębie powiatu wieluńskiego występują następujące tańce: polka, owijok, oberek, żydek, weksel, chodzony, łokietek, krzyżak.
Muzyka instrumentalna regionu wieluńskiego jest totalna, tzn. istnieje w niej konkretna zasada organizująca przebieg dźwięków, istnieje określona tonika, jakieś centrum, do którego zmierzają melodie.
Prawdopodobnie strój basów wieluńskich (wielkopolskich)a d1 wymógł na skrzypkach poruszanie się w obrębie następujących dźwięków: gis1, a1, h1,cis2, d2, e2, fis2, g2, gis2, a2, h2, bardzo rzadko w tonacji molowych: a1, h1, c2, d2, e2, f2, g2, a2, co jest bliższe regionowi np. opoczyńskiemu.
Ogromną większość utworów instrumentalnych posiada dwie części: a + b, najczęściej utwory posiadają budowę:[[: 4t. :]] + [[: 8t. :]] lub [[: 4t. :]] + [[: 4t. :]].
Utwory, które można uznać za najstarsze, posiadają budowę: ośmiotaktową, dwunastotaktową i czternastotaktową, np. Marsz weselny- 14 taktowy. Warto zaznaczyć, że wieluńska muzyka ludowa jest blisko spokrewniona z sieradzką muzyką ludową. Istnieje wiele przykładów instrumentalnych i wokalnych obecnych w obu sąsiadujących ze sobą regionach. Skład wieluńskiej ludowej kapeli prezentuje się następująco: skrzypce + basy wieluńskie (wielkopolskie) lub skrzypce + klarnet + basy + ciachotek. Wiadomo, że działająca jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku Kapela Ludowa z Cieciułowa grała w składzie: skrzypce, harmonia, bębenek- ale to instrumenty charakterystyczne dla młodszych zespołów.
Kapele 4-osobowe lub 3-osobowe pojawiły się pod koniec XIX w., kiedy to na terenie Wieluńskiego powstały orkiestry dęte _ głównie strażackie. Członkowie tych zespołów zaczęli w celu obsługiwania wesel i innych imprez tworzyć, wraz ze skrzypkami wiejskimi, kapele o bardzo różnym składzie instrumentalnym.
W Młodzieżowym Domu Kultury w Wieluniu dziecięce i młodzieżowe kapele ludowe, którym repertuar przekazują jeszcze żyjący skrzypkowie- mistrzowie, tacy jak Władysław Szymczak, Bronisław Radwański, Władysław Słomiński. Występy podopiecznych są wysoko oceniane na przeglądach i konkursach folklorystycznych w całym kraju.

Folklor muzyczny regionu wieluńskiego

W latach 70. i 80. na terenie Wieluńszczyzny działało dość dużo zespołów śpiewaczych i kapel ludowych. Obecnie liczba zespołów śpiewaczych i kapel nie jest już tak duża, jednak jakość ich jest nieporównywalna. Prezentują właściwy repertuar, zdobywając na przeglądach, konkursach festiwalowych nagrody i wyróżnienia, licząc się na mapie folklorystycznej kraju. Wielu instruktorów korzystających ze śpiewników ogólnopolskich musiało zrezygnować z prowadzenia zespołów nie mogąc sprostać wymaganiom. Marek Dera natomiast, jako jeden z niewielu, w dalszym ciągu prowadzi troszcząc się o właściwy repertuar. Kształci młodych muzyków, aby poznawali folklor swojego regionu. Pierwszą kapelą z regionu wieluńskiego, którą pojechała do Kazimierz nad Wisłą na Festiwalu Kapel i śpiewaków Ludowych, była kapela z Opojowic. Przygrywała zespołowi śpiewaczemu w trzyosobowym składzie: skrzypce, akordeon, bęben.